Deze regering zal je pijn doen
Rechts, een allesdurver die geen taboes kent
De uitslag van de verkiezingen in juni was duidelijk: overal kwam rechts als winnaar uit de bus. Wallonië kreeg een vloedgolf over zich heen, Vlaanderen kende een status-quo en in Brussel was de situatie minder eenduidig, maar overal was er één constante: dat het moeilijk zou worden om meerderheden te hebben waarin de progressieve partijen groot genoeg zijn om een stevige impact te hebben. Links zit in het slop en we moeten ons afvragen wat hun echte gewicht zal zijn in de toekomstige meerderheden en of ze er wel belang bij hebben om erin te zitten. De gemeenteraadsverkiezingen van 13 oktober zouden wel eens voor grote - positieve of negatieve - verrassingen kunnen zorgen. In elk geval zullen de resultaten van die lokale verkiezingen ongetwijfeld ook een invloed hebben op de vorming van de toekomstige regering.
Wat beogen De Wever en Bouchez met hun voorstellen? 27 miljard euro vinden om te voldoen aan de strenge Europese begrotingsregels, en dit door nieuwe inkomsten te zoeken en minder uitgaven te doen. Dankzij dit nieuwe beleid zouden er “terugverdieneffecten” moeten komen die geld opleveren voor de staatskas. Een ‘supernota’ (die enkel qua naam super is) zonder de minste scrupules, rechtser dan ooit en frontaal gericht op iedereen in de samenleving. Het is in de eerste plaats een aanval op wie werkt, op de koopkracht, op zieken, op het sociaal overleg en op beschermde werknemers. Het is een belastinghervorming die de grootste vermogens zal beschermen. Het is ook een aanval op de openbare diensten, op de sociale zekerheid, op gepensioneerden, op werklozen en op migranten.
N-VA heeft altijd gezegd dat ze een institutionele hervorming wilde. Met de sociaaleconomische maatregelen in deze nota hoeft dat zelfs niet meer, want die zullen eigenlijk tot hetzelfde resultaat leiden. Tegelijk zal deze lijst van maatregelen ook alle wensen van de werkgevers vervullen. Alles waar ze in hun wildste fantasieën ooit van droomden, biedt Bart De Wever hen op een blaadje aan: dat wordt genieten!
Wie werkt pijn doen
Met maar één doel: flexibiliteit - tot in het kwadraat - op de arbeidsmarkt. Zo wil de nota bijvoorbeeld de Europese norm voor arbeidstijd (48 uur per week over een periode van 4 maanden) als referentie nemen, de arbeidstijd annualiseren en de minimale dagelijkse arbeidstijd afschaffen. Met een verlenging van de arbeidstijd zetten we dus een flinke stap achteruit, terwijl we 50 jaar geleden nog gevochten hebben om die te verkorten. Werknemers krijgen ook de “vrijheid” om zelf hun arbeidsduur te kiezen, zonder dat daarvoor een cao nodig is. Maar als er in de toekomst geen omkadering is, hoe “vrij” zullen werknemers dan nog zijn als ze tegenover een werkgever en zijn eisen staan? Dreigen er geen ontsporingen?
Ook de dagen waarop mensen mogen werken komen op de helling te staan, want de nota voorziet dat eender welke werkgever het werk ‘s nachts, op zon- en feestdagen mag organiseren. In de handelssector zouden de openingsuren nog verder versoepeld worden en zou de verplichte sluitingsdag geen must meer zijn.
Het zou ook mogelijk worden om meer overuren te werken: tot 360 uur per jaar (dat wil zeggen zowat 8 overuren per week), zonder overloon of inhaalrust, maar bruto voor netto uitbetaald. Dit zou vooral een meevaller zijn voor de werkgevers, want deze prestaties zouden vrijgesteld zijn van RSZ-bijdragen en niet belast worden. In de toekomst zou een voltijdse werknemer dus goedkoper zijn aan overuren dan een deeltijdse werknemer die bijkomende uren zou kunnen krijgen. En van die deeltijdse werknemers zijn de meesten dan nog vrouwen!
Tot slot zouden ook de flexi-jobs worden uitgebreid naar nieuwe sectoren en met nieuwe voorwaarden qua lonen en plafonds. Dit zijn substatuten waarop de werkgevers geen sociale-zekerheidsbijdragen betalen, die de andere contracten ondermijnen en die zorgen voor oneerlijke concurrentie met de andere werknemers. Hetzelfde geldt voor studenten, waarvan de quota aan uren zou worden opgetrokken en het fiscaal plafond afgeschaft.
Al deze grote hervormingen zouden de werkzaamheidsgraad moeten kunnen opkrikken, althans dat is wat de politici ons zeggen. Maar deze maatregelen zijn gericht op wie al werkt. Niet op wie werk zoekt, die blijft in de kou staan... Dit houdt dus geen steek. Ze schieten dus hun doel - nieuwe banen scheppen - voorbij en zullen en passant de arbeidsmarkt nog rekbaarder maken. Volgens hun liberale visie moet er almaar méér geproduceerd worden met almaar goedkopere arbeid.
Zieken pijn doen
De jacht op de zieken is opnieuw geopend, met als leidende gedachte: herinvoering van de carensdag (geen loon voor de eerste ziektedag), recht op gewaarborgd loon pas na 12 weken effectieve prestaties (in plaats van 14 dagen nu), responsabilisering van alle actoren en sancties overal. Het pakket omvat echt alles: een preventie- en re-integratieplan voor langdurig zieken in alle bedrijven, een terug-naar-werktraject vanaf de eerste ziektedag, de afschaffing van het recht op drie keer één dag ziekte zonder attest (nochtans een zeer recente politieke beslissing), regelmatige herbeoordeling van het recht op uitkeringen voor langdurig zieken en sancties als er geen medewerking wordt verleend, het ziekte-attest wordt een geschiktheidsattest waarbij voortaan op basis van je toestand beoordeeld wordt waartoe je in staat bent. Gezien de willekeur die sommige werkgevers hanteren, mogen zieke werknemers vrezen voor hun toekomst. Of ze nu kleine dan wel ernstigere gezondheidsproblemen hebben, iedereen zal hierdoor getroffen worden. Niemand kan zijn gezondheidstoestand voorspellen.
(Bijna-)gepensioneerden pijn doen
Het idee hierachter? Wie doorwerkt na de pensioenleeftijd belonen en tegelijk de regels verstrengen en sancties voorzien voor wie aan het einde van de loopbaan wat wil uitbollen of met vervroegd pensioen wil gaan. Op termijn zouden er geen SWT- of eindeloopbaanstelsels meer zijn, zouden de loopbaanvoorwaarden voor het minimumpensioen worden opgetrokken tot 35 effectieve jaren en zouden bepaalde gelijkgestelde periodes niet meer meetellen (zoals SWT of periodes van langdurige werkloosheid). Net als bij de flexibiliteitsmaatregelen zijn het opnieuw vooral vrouwen die getroffen zouden worden door deze maatregelen, aangezien van deze groep geweten is dat ze vaker onvolledige loopbanen hebben (onzekere deeltijdse contracten, loopbaanonderbrekingen, enz.).
Het sociaal overleg pijn doen
De basisprincipes van het sociaal overleg en hun vertegenwoordigers liggen onder vuur. De nota-De Wever laat de mogelijkheid open om heel wat individuele akkoorden te sluiten in de bedrijven (onder meer over de arbeidsduur), naast bedrijfsakkoorden die afwijken van de globalere akkoorden (zoals bijv. de sectorakkoorden). Daarmee keren ze de piramide van het sociaal overleg om. Ook de bescherming van afgevaardigden wordt op losse schroeven gezet.
Werklozen pijn doen
Het is één van hun stokpaardjes en dus ontbreekt dit allerminst in de nota-De Wever-Bouchez. Bedoeling is om werklozen, die toch maar “profiteren” van het systeem, hard aan te pakken door de werkloosheidsuitkeringen te beperken tot twee jaar. Eens ze uitgesloten zijn, zouden ze bij de OCMW’s moeten aankloppen. Studies tonen echter aan dat de beperking van de werkloosheidsuitkeringen geen afdoend middel is om mensen weer aan het werk te krijgen. Het is een gewiekste manier om een heel deel van de sociale zekerheid te regionaliseren en de volledige financiële last naar de gemeenten en OCMW’s over te hevelen. Iedereen die geen werk vindt en geen uitkeringen krijgt, zal zich dan tot het OCMW moeten wenden om te overleven. In de nota staat overigens niets over het scheppen van banen. Nog een aanval op de werklozen vormt het zwaarder belasten van hun uitkeringen, waardoor ze nog moeilijker kinderopvang zullen kunnen betalen. Eigenlijk stelt De Wever het volgende: om de situatie van werknemers beter te maken, moeten werklozen helemaal gekraakt worden. Maar de werkloosheidsuitkeringen verminderen of bepaalde werklozen zelfs uitsluiten is uiteraard niet de manier om hen weer aan het werk te helpen. Integendeel, zo’n beleid leidt tot een neerwaartse druk op de lonen zelf. Het zijn niet de vakbonden die dat zeggen, wel onafhankelijke wetenschappelijke studies die niet van linkse sympathieën beschuldigd kunnen worden!
Belastinghervorming: ga je er deugd van hebben?
Eén van de geplande maatregelen is een grote fiscale hervorming die wordt verkocht als een cadeau voor de werknemers. De nettolonen zouden vanaf januari 2025 worden verhoogd en de belastingvrije som (de eerste inkomensschijf waarop geen belasting wordt geheven) zou ook worden verhoogd voor alle werknemers die minstens € 1.750/maand verdienen. Meer inkomen, da’s toch alleen maar goed nieuws? Dat is inderdaad positief. Wij zijn uiteraard voorstander van het principe om de lage en gemiddelde lonen te verhogen en om opnieuw progressieve belastingen in te voeren. Eerlijke belastingen zijn progressieve belastingen! De maatregelen om deze progressiviteit te herstellen zijn dus goed. Maar het probleem met deze maatregelen is dat hogere inkomens er verhoudingsgewijs méér van profiteren dan lagere en middeninkomens, en het is de staatskas die deze hervorming zal betalen - € 10,2 miljard in totaal. Ware het niet beter geweest om te focussen op wie dat het hardst nodig heeft? Moeten er wéér extra voordelen gaan naar wie al veel verdient? Ook andere fiscale hervormingen, zoals de verbreding van de 25%-schijf, schieten het doel van de kleinste portemonnees voorbij (met klein loon bedoelen we +/- € 1.700). Deze maatregel zou deels de middenklasse ten goede komen, maar wie er het meeste baat bij zal hebben omdat ze er recht op hebben, zijn opnieuw de grootverdieners (lonen van +/- € 5.000). Om dit alles te financieren, willen de politici btw-wijzigingen doorvoeren, aan de loonindexering morrelen en de uitgaven in de openbare diensten beperken... Wat ze je met de ene hand geven, gaan ze met de andere hand weer afpakken... Win je er dan echt iets bij? Ja, als je behoort tot de groep werknemers die meer dan € 10.000 per maand verdienen! In de praktijk zal deze hervorming voor veel werknemers dus meer kosten dan ze oplevert. Kortom, het principe is goed maar er moeten loonplafonds worden ingevoerd voor wie onder deze hervorming valt (bijv. de hervorming beperken tot wie minder dan € 5.000 bruto/maand verdient), er moeten belastingschijven worden toegevoegd op de hoogste inkomens en er moeten belastingen op kapitaal en/of meerwaarde worden ingevoerd om het geld te gaan halen waar het zit en al te vaak aan belasting ontsnapt.
Een vuil spelletje met de werkgevers en de rijken
De opsomming van maatregelen hierboven is verre van volledig. Het is maar een greep uit de schadelijkste punten van die befaamde intentienota. Het geeft een idee van het vuile spelletje dat hier gespeeld wordt. De rechtse politici staan aan de poorten van de macht en zijn druk aan het zetten om de diepste verlangens van de werkgevers in vervulling te laten gaan. Van hen wordt niets gevraagd. Aan hen wordt vooral gegeven. Op geen enkel moment worden de werkgevers geresponsabiliseerd. Op fiscaal vlak worden ze vertroeteld, net als de rijken.
De toekomst is nog onzeker en we weten niet wanneer we een regering zullen hebben. Misschien dat we, afhankelijk van de onderhandelingen en wie rond de tafel zal zitten, erin zullen slagen om bepaalde maatregelen weg te werken of af te zwakken. Maar als we zien hoe verregaand deze basisnota al is, zullen er ongetwijfeld delen van overblijven. En dat zal al te veel zijn. Werknemers, zieken, vakbondsmensen, gepensioneerden, werklozen, vrouwen, burgers... Niemand zal gespaard worden.
Is een andere wereld mogelijk en betaalbaar? Ja!
Vakbonden krijgen vaak het verwijt dat ze overal “neen” tegen zeggen. Wij zeggen alleen “neen” tegen maatregelen die nadelig zijn voor de zwaksten en meest kwetsbaren in de samenleving.
Wij willen een wereld met sociale vooruitgang voor iedereen en waar iedereen toegang heeft tot een kwaliteitsvolle job. Dat is een job waarvan je financieel comfortabel kan leven, waarin flexibiliteit omkaderd is en waaruit je voldoening kan halen dankzij een goed evenwicht tussen werk en privé. Een wereld waar niet elke vrouw haar (voltijdse) job hoeft op te geven omdat kinderopvang te duur is voor haar loon of gewoonweg ontoegankelijk.
Wij willen een wereld waarin zieken niet gesanctioneerd worden, waarin mensen het rustiger aan kunnen doen aan het einde van hun loopbaan in plaats van zodanig afgemat te raken dat ze er ziek van worden.
Wij willen een wereld waarin mensen van hun pensioen kunnen leven en niet gewoon overleven.
Wij willen een sterke, federale en solidaire sociale zekerheid die tegemoet komt aan de nieuwe behoeften aan het begin en het einde van het leven. Wij willen kwaliteitsvolle, toegankelijke openbare diensten, gelijke rechten, de mogelijkheid voor iedereen om te studeren en een goeie job te vinden.
En dat zou onbetaalbaar zijn? Nee hoor, ziehier enkele voorbeelden:
- De fiscale hervorming zal de staatskas € 10 miljard kosten. Een belastingschijf van 52,5% toevoegen zou € 2 miljard opleveren. Moeten de hoogste inkomens ook van de fiscale hervorming voor meer nettoloon genieten of moeten ze gewoon iets meer betalen? Voor een loon van € 10.000 bruto per maand zou dit een belastingverhoging van € 411,92 per jaar betekenen. Het principe om de laagste en gemiddelde lonen te verhogen is essentieel, net zoals een grotere progressiviteit van de belastingen hersteld moet worden. Iedereen is het daarover eens, maar niet over de middelen om dit te bereiken. Dit kan gemakkelijk worden gerealiseerd door de lonen waarop deze hervorming van toepassing is, te begrenzen. Op die manier wordt het doel bereikt zonder dat het de overheidsfinanciën te veel kost. Koken kost geld en die hervorming moet gefinancierd worden, maar niet op de rug van de kleintjes! Voor de resterende financiering willen we geen gemorrel aan de index of btw-verhogingen, maar een belasting op kapitaal en/of meerwaarde en een doorgedreven strijd tegen fiscale fraude. Een fiscale hervorming, ja, maar dan wel een eerlijke!
- € 10 miljard aan RSZ-verlagingen wordt onvoorwaardelijk aan de bedrijven toegekend. Maar al te vaak vloeit dit geld rechtstreeks naar de zakken van de aandeelhouders zonder dat ooit één job werd gecreëerd. Wat als er voor deze steun een voorwaarde van daadwerkelijke jobcreatie zou worden voorzien?
- Als oudere werknemers met SWT zouden mogen blijven gaan, zou dat niet méér kosten dan wanneer ze hun loopbaan beëindigen onder de verdenking dat ze “ingebeelde” zieken zijn.
- Als er echt zou worden geïnvesteerd in openbare opleidingsprogramma’s en niet in zeer duur privé-outplacement, zouden er méér opleidingen kunnen worden aangeboden voor minder geld... Kortom, mensen zouden beter heringeschakeld worden en dit zou de sociale zekerheid en de fiscaliteit meer inkomsten opleveren.
- Waarom geen beperking van de substatuten (studenten, flexi-jobs, ...), die betaald worden via nettolonen en zo onze sociale zekerheid en onze openbare diensten (onderwijs, ziekenhuizen, ...) niet ten goede komen?
En als Europa eens zou doen wat de rest van de wereld doet: investeren in plaats van zichzelf in de voet te schieten door zichzelf - als enige - bezuinigingen op te leggen? Alsof de VS, China, India of Japan zich zorgen maken over hun staatsschuld. Maar intussen kiest Europa voor begrotingsorthodoxie. In een geglobaliseerde economie heeft dit weinig zin, maar het zijn wel de werknemers en uitkeringstrekkers die de rekening betalen!
Dus ja, een andere wereld is mogelijk zonder populisme en op een rationele manier. Investeren in mensen in plaats van in technologiereuzen. Een betere verdeling van de rijkdom is mogelijk en van vitaal belang!
Blijf op de hoogte en hou onze website en sociale media regelmatig in de gaten. De komende weken zullen we inzoomen op alle thema’s die in dit artikel aan bod komen en in detail uitleggen waarom deze regering jou pijn zal doen. Via eenvoudige, makkelijk te begrijpen info zullen we een campagne opzetten om uit te leggen wat er politiek op het spel staat en welke bedreigingen er voor jou, je rechten en je toekomst zijn. Lees zeker ook het speciale nummer ‘Antisociaal’ van het magazine De Nieuwe Werker dat hierover gaat.
.png)
